A. Luật liên quan đến những vấn đề đã được đề cập.
1. (1-2) Lời kêu gọi chung nên thánh.
1 Đức Giê-hô-va lại phán cùng Môi-se rằng: 2 Hãy truyền cho cả hội chúng Y-sơ-ra-ên rằng: Hãy nên thánh, vì ta, Giê-hô-va Đức Chúa Trời các người, vốn là thánh.
a. Ngươi phải thánh khiết: Ý tưởng đằng sau từ thánh khiết là “tách biệt”. Khi áp dụng cho Chúa, nó mô tả sự tách biệt của Chúa. Nó có nghĩa là Chúa khác với con người và với tất cả những người khác; khác biệt trong bản thể của Ngài và khác biệt trong sự vĩ đại và uy nghiêm của các thuộc tính của Ngài. Ngài có sự công chính không giống bất kỳ ai khác; sự công lý không giống bất kỳ ai khác; sự tinh khiết không giống bất kỳ ai khác – và tình yêu, ân điển và lòng thương xót không giống bất kỳ ai khác.
i. Một phần của ý tưởng này là Chúa không chỉ là một siêu nhân; Bản thể và tính cách của Ngài là thần thánh, không phải con người. Thần thánh là một trật tự tồn tại khác với con người.
b. Hãy thánh khiết, vì Ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi là thánh khiết: Đức Chúa Trời tách biệt khỏi loài người và khỏi mọi tạo vật. Tuy nhiên, vì con người được dựng nên theo hình ảnh của Đức Chúa Trời, họ có thể noi theo bước chân của Ngài và cũng nên thánh khiết. Trong bối cảnh này, Israel phải khác biệt; tách biệt khỏi các quốc gia và dân tộc xung quanh họ.
i. Trở nên thánh khiết có nghĩa là trở nên giống Chúa hơn, tách biệt chúng ta cho Ngài và lẽ thật của Ngài – và tự nhiên, tách biệt chúng ta khỏi những điều không giống Ngài và không theo lẽ thật của Ngài.
ii. “Một dân tộc được Chúa tạo ra và cai trị có mục đích đại diện cho Ngài và sự thật về Ngài với những người khác.” (Morgan)
iii. Matthew Poole hiểu đây là lời tuyên bố của Chúa, Ta là CHÚA, Đức Chúa Trời của các ngươi, là thánh khiết, “cả về bản chất của Ta, và trong mọi luật lệ của Ta, là thánh khiết, công bằng và tốt lành, và trong mọi hành động của Ta; trong khi các vị thần của dân ngoại đều không thánh thiện trong cả luật lệ và thể chế của họ, qua đó họ cho phép và yêu cầu những hành động bẩn thỉu và đáng ghê tởm; và trong cách hành xử của họ, một số người đã nêu gương xấu cho những người sùng bái họ.”
2. (3) Luật tôn trọng cha mẹ.
3 Ai nấy phải tôn kính cha mẹ mình và giữ những ngày sa-bát ta: Ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời của các ngươi.
a. Mỗi người trong các ngươi phải tôn kính mẹ và cha mình: giải nghĩa bản tiếng anh và đức:Câu này về cơ bản lặp lại ý tưởng của điều răn thứ năm, được tìm thấy trong Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12 . Tôn kính cha mẹ là nền tảng thiết yếu cho sự ổn định và sức khỏe của toàn xã hội. Nếu thế hệ trẻ liên tục gây chiến với thế hệ cũ, nền tảng của xã hội sẽ bị phá hủy.
i. “Sự tôn trọng cha mẹ là chủ đề được đề cập rất nhiều trong Sách Châm ngôn (Châm ngôn 1:8 ; 6:20 ; 10:1 ; 17:25 ; 23:22 ; 29:3 ).” (Rooker)
ii. “ Người mẹ được đặt lên hàng đầu, một phần vì việc thực hành bổn phận này bắt đầu từ đó, những người mẹ, thông qua cuộc trò chuyện liên tục, được con cái họ biết đến nhiều hơn và sớm hơn những người cha của họ; và một phần vì bổn phận này thường bị người mẹ bỏ qua nhất.” (Poole)
b. Và giữ ngày Sa-bát của Ta: Dòng này về cơ bản lặp lại điều răn thứ tư, được tìm thấy trong Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-11 . Ở đây, sự tôn kính cha mẹ có liên quan đến sự tôn kính CHÚA. Việc tuân theo thẩm quyền của cha mẹ là một bước để tuân theo thẩm quyền của Chúa.
i. “Tôn kính cha mẹ là một hành động đạo đức đối với Chúa, vì cha mẹ là người thay thế cho Cha trên trời đối với con cái họ.” (Harrison)
ii. Mệnh lệnh trong Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-11 là đặc biệt phải nhớ ngày Sa-bát. Ở đây, mệnh lệnh là phải giữ ngày Sa-bát của Ta – giữ chúng như Đức Chúa Trời đã truyền, như một ngày nghỉ ngơi.
iii. Giống như mọi điều trong Kinh thánh, chúng ta hiểu điều này theo quan điểm của toàn bộ Kinh thánh, không phải một đoạn văn này. Với sự hiểu biết này, chúng ta thấy rằng có một ý nghĩa thực sự trong đó Chúa Jesus đã hoàn thành mục đích và kế hoạch của Ngày Sa-bát cho chúng ta và trong chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:9-11 ) – Ngài là sự nghỉ ngơi của chúng ta, khi chúng ta nhớ đến công việc đã hoàn thành của Ngài, chúng ta giữ Ngày Sa-bát của Chúa, chúng ta nhớ đến sự nghỉ ngơi.
iv. Do đó, toàn bộ Kinh thánh làm rõ rằng theo Giao ước mới, không ai có nghĩa vụ phải tuân giữ ngày Sa-bát (Cô-lô-se 2:16-17 và Ga-la-ti 4:9-11 ). Ga-la-ti 4:10 cho chúng ta biết rằng Cơ đốc nhân không bị ràng buộc phải tuân giữ ngày, tháng, mùa và năm. Sự nghỉ ngơi mà chúng ta bước vào với tư cách là Cơ đốc nhân là điều cần trải nghiệm mỗi ngày, không chỉ một ngày trong tuần – sự nghỉ ngơi của việc biết rằng chúng ta không phải làm việc để mình được cứu, nhưng sự cứu rỗi của chúng ta được hoàn thành trong Chúa Giê-su (Hê-bơ-rơ 4:9-10 ).
v. Tuy nhiên, chúng ta không dám bỏ qua tầm quan trọng của một ngày nghỉ ngơi – Chúa đã tạo ra chúng ta để chúng ta cần một ngày nghỉ ngơi. Sáu ngày làm việc và một ngày nghỉ ngơi là tốt cho chúng ta về mặt tinh thần, trí tuệ và thể chất. Giống như một chiếc ô tô cần được bảo dưỡng thường xuyên, chúng ta cần được nghỉ ngơi thường xuyên – nếu không chúng ta sẽ không bền. Một số người giống như những chiếc ô tô chạy nhiều km nhưng không được bảo dưỡng tốt, và điều đó thể hiện rõ.
3. (4) Luật chống lại việc thờ ngẫu tượng.
4 Chớ xây về hình tượng và cũng chớ đúc tượng tà thần: Ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời của các ngươi.
a. Đừng hướng về các thần tượng: Dòng này về cơ bản lặp lại ý tưởng của điều răn thứ hai, được tìm thấy trong Xuất Ê-díp-tô Ký 20:4-6 . Từ “thần tượng” theo nghĩa đen có nghĩa là hư vô. Thần tượng tượng trưng cho các vị thần không có thật và thực sự là hư vô.
i. “Từ này xuất phát từ một gốc có nghĩa là vô giá trị, không đủ, hoặc không có gì. Nó thường được sử dụng trong Cựu Ước để chỉ các vị thần của các nhóm người khác. Người Israel không coi chúng có giá trị gì cả.” (Peter-Contesse)
b. Đừng tạo cho mình những vị thần đúc sẵn: Israel đã gặp rắc rối đáng kể với việc thờ thần tượng cho đến khi bị lưu đày ở Babylon (khoảng 800 năm kể từ thời Lê-vi). Sự hấp dẫn không phải là ở bản thân các vị thần đúc sẵn, mà là ở những gì chúng đại diện – thành công về tài chính, thú vui và sự tự tôn.
i. Sau khi bị lưu đày ở Babylon, dân Israel đã được chữa khỏi chứng sùng bái các vị thần đúc sẵn và bắt đầu một hình thức sùng bái nguy hiểm hơn – sùng bái chính quốc gia mình, sùng bái đền thờ và các nghi lễ của đền thờ, và sùng bái truyền thống.
4. (5-8) Luật về lễ vật.
5 Khi các ngươi dâng của lễ thù ân cho Đức Giê-hô-va, thì phải dâng một cách cho được nhậm;
a. Nếu bạn dâng lễ vật cầu bình an: Lễ vật cầu bình an (để hưởng sự bình an với Chúa và sự thông công với Ngài) luôn phải được thực hiện theo ý muốn tự do của một người. Chúa không muốn sự thông công cưỡng ép từ dân sự của Ngài.
b. 6-7 6 ăn nội trong ngày dâng đó và ngày mai; còn phần chi dư lại qua ngày thứ ba, thì phải thiêu đi. 7 Nếu người ta để ăn đến ngày thứ ba, ấy là một điều gớm ghiếc, chẳng được nhậm: Đức Chúa Trời cũng không muốn có mối tương giao cũ kỹ với dân sự Ngài. Thịt của lễ vật bình an không được ăn sau hai ngày.
i. 8 Ai ăn của lễ như vậy sẽ mang lấy tội ác mình, vì đã làm vật thánh của Đức Giê-hô-va ra ô độc: người đó sẽ bị truất khỏi dân sự mình: “Làm ô uế một vật là đối xử với nó như thể nó không phải là vật thánh. Toàn bộ câu có thể được dịch là ‘đã tỏ ra căm ghét những gì thuộc về CHÚA’ hoặc ‘đã làm ô uế một vật mà Chúa coi là thánh.’” (Peter-Contesse)
B. Các luật khác.
1. (9-10) Giúp đỡ người nghèo bằng cách để lại những cánh đồng chưa thu hoạch xong.
a. 9 Khi các ngươi gặt lúa trong xứ mình, chớ có gặt đến cuối đầu đồng, và chớ mót lại những bông còn sót: Đây là một trong những chương trình hỗ trợ công cộng ở Israel. Nông dân không được gặt hết các cánh đồng của mình, để những người nghèo và thiếu thốn có thể đến và nhặt phần còn lại cho chính họ. Hạt lúa được để lại ở các góc ruộng,và nho được để lại trên cây nho. Điều này cho thấy Chúa quan tâm đến người nghèo và muốn họ có cơ hội.
i. Đây chính xác là điều Ruth đang làm khi Bô-ô để ý đến cô (Ru-tơ 2:2-3 ).
ii. Đây không phải là sự chăm sóc duy nhất dành cho người nghèo ở Israel. Phục truyền luật lệ ký 14:28-29 và 26:12-15 cũng ra lệnh rằng cứ ba năm phải có một khoản phần mười đặc biệt được thu thập để cứu trợ người nghèo.
b. 10 các ngươi chớ cằn mót nho mình, đừng nhặt những trái rớt rồi, hãy để cho mấy người nghèo và kẻ khách: Ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời của các ngươi: Đây là một cách tuyệt vời để giúp đỡ người nghèo và người nước ngoài. Nó ra lệnh cho những người nông dân phải có một trái tim rộng lượng, và người nghèo phải năng động và làm việc để kiếm thức ăn. Nó tạo ra một cách để người nghèo tự cung cấp cho nhu cầu của mình bằng cả công việc và phẩm giá.
i. “Bằng cách lượm nhặt những góc và thức ăn thừa trên cánh đồng, người nghèo đã tránh được sự bối rối khi phải xin bố thí.” (Rooker)
ii. “Đây là sự thánh thiện theo tiêu chuẩn của Thiên Chúa, luôn có yếu tố từ bi này.” (Morgan)
2. (11-13) Giao dịch trung thực.
11 Các ngươi chớ ăn trộm ăn cắp, chớ nói dối, và chớ lừa đảo nhau.
a. Ngươi không được trộm cắp: Về bản chất, điều này lặp lại điều răn thứ tám (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:15 ). Điều răn này là một nền tảng quan trọng khác cho xã hội loài người, thiết lập quyền sở hữu cá nhân. Chúa đã rõ ràng giao phó một số tài sản nhất định cho một số cá nhân nhất định, và những người khác hoặc chính phủ không được phép lấy tài sản đó mà không có quy trình pháp lý thích hợp.
i. Ê-phê-sô 4:28 đưa ra giải pháp cho việc trộm cắp. Kẻ trộm cắp đừng trộm cắp nữa, nhưng hãy lao động, dùng tay làm việc thiện, để có gì đó giúp cho người thiếu thốn.
b. Không gian dối: Trong bối cảnh của bạn không được trộm cắp, điều này có thể ám chỉ đến việc gian dối để trộm cắp của ai đó hoặc lấy tiền của họ một cách gian dối.
c. 12 Các ngươi chớ chỉ danh ta mà thề dối, vì ngươi làm ô danh của Đức Chúa Trời mình: Ta là Đức Giê-hô-va: Đây là một khía cạnh của điều bị cấm theo điều răn thứ ba (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:7 ), chống lại việc dùng danh Chúa một cách vô ích. Một lần nữa, trong bối cảnh này, có lẽ nó có ý tưởng thề gian để lừa dối người khác khi lấy tiền của họ.
d. 13 Chớ ức hiếp (bóc lột) kẻ lân cận mình, chớ cướp giựt của họ: Lừa gạt – lấy tiền của người khác bằng một hình thức lừa dối nào đó – cũng giống như cướp của họ. Lừa gạt là một hình thức cướp bóc hoặc ăn cắp, và Chúa ra lệnh cấm điều đó.
e. Tiền công của kẻ làm mướn ngươi, chớ nên để lại trong nhà mình cho đến ngày mai: Chúa truyền lệnh phải trả tiền ngay cho những người được thuê. Khi mọi người được thuê và không được trả tiền, đó không chỉ là tội lỗi đối với những người được thuê – mà còn là tội lỗi đối với Chúa.
i. “Vì lý do đơn giản này, đó là nguồn hỗ trợ cho cuộc sống và gia đình của người đàn ông, và họ cần phải chi tiêu nó nhanh nhất có thể.” (Clarke)
3. (14) Lòng trắc ẩn cơ bản của con người được truyền lệnh.
14 Chớ nên rủa sả người điếc, chớ để trước mặt người mù vật chi làm cho người vấp té; nhưng hãy kính sợ Đức Chúa Trời ngươi: Ta là Đức Giê-hô-va.
a. Ngươi không được nguyền rủa người điếc: Chúa đã truyền lệnh cho Israel không được ngược đãi những người khuyết tật về thể chất. Việc nguyền rủa người điếc là tàn nhẫn vì họ không thể nghe thấy lời nguyền rủa của ngươi, mặc dù những người khác có thể. Đặt một vật cản trở trước mặt người mù chỉ là hành động xấu xa.
i. “Kẻ nào có khả năng làm điều này hẳn phải có một trái tim đầy sự tàn nhẫn.” (Clarke)
ii. “Ngay cả khi người điếc không thể nghe thấy lời nguyền rủa, mọi người vẫn nghĩ rằng lời nguyền rủa có sức mạnh riêng của nó để gây hại. Và người điếc sẽ không thể làm gì để chống lại nó.” (Peter-Contesse)
iii. Luật này nhằm mục đích chỉ huy và xây dựng lòng tốt cơ bản giữa người dân Israel. Một thước đo chính xác và tiết lộ về tính nhân đạo của chúng ta là cách chúng ta đối xử với những người yếu đuối và bất hạnh.
iv. Luật này cũng tìm cách sửa chữa thần học sai lầm. Vào thời đó (và vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay) mọi người thường nghĩ rằng nếu ai đó bị khuyết tật về thể chất (như điếc hoặc mù), thì người đó bị Chúa nguyền rủa đặc biệt. Họ nghĩ rằng điều đó liên quan đến một số tội lỗi đặc biệt hoặc cụ thể từ người đó hoặc tổ tiên của họ. Họ nghĩ rằng nếu Chúa đã nguyền rủa họ như vậy, thì họ cũng có thể nguyền rủa họ. Với lệnh này, Chúa đã sửa chữa lối suy nghĩ sai lầm đó.
b. Không đặt đá vấp chân trước người mù: Phải là một người tàn nhẫn, cứng lòng mới cố tình đặt đá vấp chân trước người mù – cố tình làm cho người mù vấp ngã. Việc mệnh lệnh này là cần thiết cho chúng ta thấy dân Israel là loại người thô lỗ như thế nào sau 400 năm làm nô lệ ở Ai Cập. Môi trường tàn nhẫn của họ khiến sự tàn nhẫn có vẻ bình thường đối với họ. Điều này phải thay đổi.
i. Những điều răn này liên quan đến lòng tốt và sự hào phóng nằm trong những gì thường được gọi là luật thánh thiện của Israel. Điều này nhắc nhở chúng ta về một điều thường bị lãng quên: lòng hào phóng và sự tử tế với những người đang cần là một khía cạnh quan trọng của sự thánh thiện.
ii. “Theo hai chi tiết này, rõ ràng và đặc biệt nghiêm cấm mọi hành vi gây tổn hại đến những người không có khả năng tự vệ hoặc tự sửa chữa; những người mà Chúa ở đây quan tâm nhiều hơn.” (Poole)
4. (15-16) Luật về công lý và sự trung thực.
15 Các ngươi chớ phạm sự bất nghĩa trong việc xét đoán, chớ thiên vị người nghèo, chớ nể kẻ quyền thế; hãy cứ theo công bình mà xét đoán kẻ lân cận ngươi. 16 Chớ buông lời phao vu trong dân sự mình, chớ lập mưu kế nghịch sự sống của kẻ lân cận mình: Ta là Đức Giê-hô-va.
a. Ngươi không được làm điều bất công trong sự phán xét: Đây là một mệnh lệnh cho các thẩm phán và quan tòa. Xuất Ê-díp-tô ký 21-23 đưa ra nhiều nguyên tắc cho các thẩm phán của Israel cổ đại để đưa ra các quyết định pháp lý của họ. Tuy nhiên, tất cả đều dựa trên trách nhiệm cơ bản là không được làm điều bất công trong sự phán xét.
i. Chúa Giê-su nhắc lại nguyên tắc cơ bản này: Đừng xét đoán theo bề ngoài, nhưng hãy xét đoán theo sự công bình. (Giăng 7:24)
b. Ngươi không được thiên vị người nghèo, cũng không được tôn trọng người quyền thế: Việc thiên vị một người chỉ vì họ nghèo, hoặc chỉ vì họ quyền thế, là bất công trong việc xét đoán. Không nên làm như vậy.
i. Mệnh lệnh này phản đối bất kỳ cách tiếp cận nào chia nhân loại thành hai loại: những kẻ áp bức và những kẻ là nạn nhân, với phán quyết rằng tất cả những kẻ quyền lực đều là kẻ áp bức, và tất cả những người nghèo đều là nạn nhân – và rằng sự ưu tiên xét xử luôn phải dành cho những người nghèo mà họ hiểu là nạn nhân. Điều này đi ngược lại với những gì Chúa truyền lệnh; đây là làm điều bất công trong phán quyết.
ii. Chắc chắn là tôn vinh người quyền thế phổ biến hơn là thiên vị người nghèo. Nhưng cả hai đều là tội lỗi; cả hai đều là bất công. Mọi thứ nên được phán xét theo sự thật và bằng chứng của sự thật, không phải theo các lý thuyết giai cấp. Như Chúa nói: Trong sự công chính, ngươi sẽ phán xét người lân cận của mình.
c. Ngươi không được đi rêu rao giữa dân sự mình: Kẻ rêu rao về cơ bản là kẻ lắm chuyện, là người không biết lo việc riêng của mình (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:11). Họ rất thích nói về cuộc sống của người khác và lan truyền những câu chuyện.
i. Adam Clarke mô tả người mách lẻo: “Người đi khắp nơi buôn bán bê bối và vu khống, lấy được bí mật của mọi người và gia đình, và bán lẻ chúng ở bất cứ nơi nào anh ta đến. Không có nhân vật nào đáng khinh hơn: một người như vậy là một mối nguy hại cho xã hội, và nên bị trục xuất khỏi nơi ở của con người.”
ii. Kẻ mách lẻo, “là người chuyên đi lên đi xuống từ người này sang người khác, và tiết lộ những tin đồn xấu và sai sự thật về người khác, mặc dù nhiều khi chỉ xuất phát từ sự phù phiếm và lắm lời, nhưng rõ ràng là có xu hướng gây tổn hại lớn đến người lân cận của chúng ta.” (Poole)
d. Bạn cũng không được chống lại mạng sống của người lân cận: Chúa truyền lệnh cho chúng ta phải thúc đẩy và bảo vệ mạng sống của những người xung quanh. Chúng ta không có lý do gì để thờ ơ với sự mất mát của mạng sống.
i. “chớ lập mưu kế nghịch sự sống của kẻ lân cận mình | đứng lên chống lại mạng sống của người lân cận của bạn |: theo nghĩa đen, ‘hãy đứng lên chống lại máu của người lân cận của bạn.’ Ý nghĩa chính xác của cụm từ này vẫn chưa rõ ràng…. hầu hết các nhà bình luận đều cho rằng, bất cứ khi nào một người gặp nguy hiểm mất mạng do hậu quả của một vụ kiện tụng, một nhân chứng không được phép không lên tiếng.” (Peter-Contesse)
5. (17-18) Lệnh truyền phải yêu thương người lân cận.
17 Chớ có lòng ghen ghét anh em mình; hãy sửa dạy kẻ lân cận mình, đừng vì cớ họ mà phải mắc tội. 18 Chớ toan báo thù, chớ giữ sự báo thù cùng con cháu dân sự mình; nhưng hãy yêu thương kẻ lân cận ngươi như mình: Ta là Đức Giê-hô-va.
a. Ngươi không được ghét anh em mình trong lòng: Yêu thương anh em mình được truyền lệnh, không chỉ trong hành động mà còn trong tâm hồn. Tuy nhiên, nếu nó không có trong tâm hồn, thì nó phải có trong hành động của một người và tâm hồn sẽ theo sau. Chúng ta không nên dừng lại ở việc đối xử tốt với người khác và có lòng căm ghét họ; Chúa mong muốn thay đổi trái tim chúng ta để yêu thương họ.
b. Chắc chắn bạn sẽ khiển trách: Tình yêu sẽ khiển trách người khác khi cần thiết. Tất cả chúng ta đều có điểm mù khi chúng ta nghĩ rằng mọi thứ đều ổn, nhưng người khác lại thấy rõ rằng chúng ta cần được sửa chữa.
c. Ngươi không được trả thù: Sự trả thù thuộc về Đức Chúa Trời (Rô-ma 12:19 ) và theo nghĩa nào đó, chúng ta có thể ngăn cản công việc báo thù của Đức Chúa Trời đối với người khác bằng cách tự mình thực hiện.
i. Tất nhiên, nguyên tắc này áp dụng cho các mối quan hệ giữa các cá nhân, chứ không phải cho các chức năng hợp pháp của chính phủ trong việc tuân thủ luật pháp. Tội phạm không thể được thả tự do vì sự trả thù thuộc về Chúa. Chúa thực hiện sự trả thù của Ngài thông qua việc sử dụng hợp pháp thẩm quyền của chính phủ (Rô-ma 13:1-7). Việc tha thứ cho tội phạm và làm chứng chống lại họ trước tòa là điều phù hợp.
d. Không nên mang bất kỳ mối hận thù nào: Điều này rất khó đối với nhiều người. Thật dễ dàng để nuôi dưỡng mối hận thù với người khác, đặc biệt là khi nó là xứng đáng, nhưng quá nhiều thiệt hại sẽ xảy ra với người đang ôm mối hận thù.
e. Ngươi phải yêu người lân cận như chính mình: Một số người ngạc nhiên khi thấy lệnh truyền hào phóng này trong những gì họ cho là Cựu Ước khắc nghiệt, nhưng ngay cả Giao Ước Cũ cũng rõ ràng truyền lệnh cho chúng ta phải yêu thương người khác.
i. “Ý nghĩa của câu thơ này cũng được nhấn mạnh bởi thực tế là Chúa Jesus và Phao-lô đều trích dẫn câu thơ này như một bản tóm tắt về bổn phận mà một người phải có đối với đồng loại (Ma-thi-ơ 22:39-40 , Rô-ma 13:9 ).” (Rooker)
ii. Thật không may, nhiều người Israel cổ đại có định nghĩa hẹp hòi về người lân cận của họ và chỉ coi bạn bè và đồng hương của họ là lân cận của họ. Chúa Giê-su đã truyền lệnh cho chúng ta phải yêu kẻ thù của mình (Lu-ca 6:27), và cho thấy người lân cận của chúng ta là người đang cần giúp đỡ, ngay cả khi họ có thể được coi là kẻ thù truyền kỳ (Lu-ca 10:25-37).
iii. Mệnh lệnh yêu người lân cận như chính mình thì đơn giản nhưng thường bị hiểu lầm. Điều này không có nghĩa là chúng ta phải yêu bản thân mình trước khi có thể yêu bất kỳ ai khác; nó có nghĩa là theo cùng cách chúng ta chăm sóc bản thân và quan tâm đến lợi ích của riêng mình, chúng ta nên chăm sóc và quan tâm đến lợi ích của người khác.
iv. Chúng ta đã yêu chính mình: Vì chẳng có ai ghét chính xác thịt mình, nhưng nuôi dưỡng và nâng niu nó (Ê-phê-sô 5:29). Phao-lô đã cảnh báo rằng trong những ngày sau rốt, con người sẽ yêu chính mình (2 Ti-mô-thê 3:2) – và không phải theo nghĩa tích cực! Trên thực tế, sự khốn khổ của chúng ta khi mọi thứ diễn ra tồi tệ cho thấy chúng ta yêu chính mình; chúng ta vui mừng trước sự khốn khổ của những người mà chúng ta ghét. Thách thức của chúng ta là thể hiện tình yêu thương với người khác giống như tình yêu thương mà chúng ta thể hiện với chính mình.
6. (19) Luật thanh sạch để đáp lại các tập tục ngoại giáo.
19Các ngươi hãy giữ những mạng lịnh ta. Chớ để loài vật khác giống phủ lẫn nhau; chớ gieo ruộng ngươi hai thứ giống, và chớ mặc mình bằng áo dệt nhiều thứ chỉ.
a. Ngươi không được gieo giống hỗn hợp trên đồng ruộng: Việc trộn lẫn những thứ này – các loài gia súc, hạt giống và vải vóc khác nhau – thường được những người ngoại giáo cổ đại coi là nguồn sức mạnh ma thuật. Chúa muốn Israel không liên quan gì đến những phong tục ngoại giáo này.
i. “Một phần, để dạy người Israel tránh giao du với các dân tộc khác, dù là trong hôn nhân hay tôn giáo; điều này cũng có thể được biểu thị bằng những lệnh cấm sau đây.” (Poole)
b. Cũng không được mặc quần áo bằng vải lanh và len pha trộn: Vì những phong tục ngoại giáo đó không còn là vấn đề trong thời đại của chúng ta nữa, chúng ta không nên lo lắng về việc pha trộn len, vải lanh hoặc các loại vải khác. Luật này là một ví dụ điển hình về điều gì đó không còn ràng buộc đối với những cơ đốc nhân ngày nay vì phong tục ngoại giáo mà luật bảo vệ không còn được thực hành nữa.
i. Tuy nhiên, trong thời đại hiện đại của chúng ta, có những sự phân biệt quan trọng đã trở nên mờ nhạt và những điều mà cơ đốc nhân không được tham gia. Cơ đốc nhân nên phản đối sự mờ nhạt trong ranh giới giới tính hiện nay.
7. (20-22) Hình phạt cho hành vi quan hệ bất hợp pháp với vợ lẽ.
20 Nếu một người nam nằm và cấu hiệp cùng một đứa tớ gái đã hứa gả cho một người, nhưng chưa chuộc ra, hoặc chưa được phóng mọi; thì hai người đều sẽ bị hình phạt, mà không phải đến chết, vì đứa tớ gái chưa được phóng mọi. 21 Người nam vì lỗi mình sẽ dẫn một con chiên đực đến trước mặt Đức Giê-hô-va tại cửa hội mạc, mà làm của lễ chuộc sự mắc lỗi. 22 Thầy tế lễ sẽ dùng con chiên đực làm của lễ chuộc sự mắc lỗi đặng làm lễ chuộc tội cho người đã phạm, trước mặt Đức Giê-hô-va; vậy, tội người đã phạm sẽ được tha.
a. Bất kỳ ai nằm với một người phụ nữ đã được hứa gả cho một người đàn ông làm vợ lẽ: Điều này liên quan đến một người phụ nữ là vợ lẽ theo nghĩa cô ấy là một nô lệ, người đủ điều kiện để được kết hôn.
i. Đây là tình huống được mô tả: Một cô gái nô lệ được hứa hôn với một người đàn ông tự do, và sau đó một người đàn ông khác quan hệ tình dục với cô. Thông thường, hình phạt là tử hình; nhưng vì người phụ nữ là nô lệ và được cho là không được tự do chống cự (hoặc được cha bảo vệ), nên hình phạt không phải là tử hình. Tuy nhiên, vì bị cưỡng hiếp, cô không thể kết hôn với vị hôn phu của mình, vì vậy anh ta phải được hoàn trả (hình phạt đã đề cập). Sau đó, tội lỗi về mặt đạo đức sẽ được giải quyết bằng sự hy sinh, và có lẽ người đàn ông đã quan hệ tình dục với cô sẽ phải kết hôn với cô.
b. Và tội lỗi mà người ấy đã phạm sẽ được tha thứ: Với sự hy sinh thích hợp, tội lỗi có thể được tha thứ.
i. “Điều đáng chú ý là chỉ có người đàn ông bị coi là đáng trách, chứ không phải nô lệ nữ. Là một nô lệ, người phụ nữ có thể cảm thấy cô ấy có ít sự hỗ trợ để chống lại một người đàn ông là một người đàn ông tự do và do đó có quyền lực hơn trong cả lĩnh vực xã hội và kinh tế.” (Rooker)
8. (23-25) Về hoa trái ở đất Ca-na-an.
23 Khi các ngươi sẽ vào xứ Ca-na-an, và đã trồng các thứ cây trái rồi, hãy coi các trái chiếng nó không sạch (BHĐ thì hãy kể các trái đó như trái cấm), như chưa chịu phép cắt bì; trong ba năm các ngươi hãy coi nó không sạch, chớ nên ăn; 24 nhưng qua năm thứ tư, các trái nó sẽ nên thánh làm của lễ khen ngợi Đức Giê-hô-va. 25 Qua năm thứ năm; các ngươi phải ăn trái, hầu cho cây thêm hoa quả: Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.
a. Khi bạn vào đất: Chúa nhắc nhở Israel về mục tiêu cuối cùng của họ – đất hứa, đất Canaan – và bảo họ không được ăn trái cây họ trồng ở đó trong ba năm. Sau đó, trái cây của năm thứ tư thuộc về CHÚA, và trái cây của năm thứ năm có thể ăn được.
b. Để nó sinh hoa lợi cho bạn: Đức Chúa Trời biết rằng việc không thu hoạch trái cây trong thời gian này sẽ có lợi cho cả cây cối và hệ sinh thái xung quanh, cuối cùng sẽ cho ra những cây ăn quả có năng suất cao hơn.
i. “Lý do cho luật này không được nêu rõ, nhưng nó củng cố cho người Israel rằng vùng đất này là của Chúa và Ngài ban nó cho họ như một món quà.” (Rooker)
9. (26-31) Luật bảo đảm sự tách biệt khỏi các tập tục ngoại giáo.
26 Các ngươi chớ ăn vật chi có huyết, chớ dùng bói khoa, chớ làm thuật số. 27 Chớ cắt mé tóc mình cho tròn, và chớ nên phá khóe râu mình. 28 Chớ vì kẻ chết mà cắt thịt mình, chớ xâm vẽ trên mình: Ta là Đức Giê-hô-va. 29 Chớ nhục con gái ngươi khiến nó làm kỵ nữ, để trong xứ không có điều dâm loạn và đầy dẫy những ác dục. 30 Các ngươi phải giữ những sa-bát ta, và tôn kính nơi thánh ta: Ta là Đức Giê-hô-va. 31 Các ngươi chớ cầu đồng cốt hay là thầy bói (familiar spirits); chớ hỏi chúng nó, e vì chúng nó mà các ngươi phải bị ô uế: Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi.
a. Bạn không được ăn bất cứ thứ gì có máu: Ăn máu là một tập tục trong nhiều nghi lễ thờ cúng của người ngoại giáo, cũng như tử vivà bói toán. Do đó, cả hai đều bị cấm trực tiếp.
i. Harrison nói về bói khoa: “Việc dự đoán thời điểm thuận lợi cho các hình thức hành động cụ thể.” Đây là việc dự đoán những ngày may mắn hoặc thời điểm thuận lợi như một nhà chiêm tinh hoặc những người khác có thể làm.
ii. “Những người ngoại đạo thường sử dụng bói toán và ma thuật để cố gắng xác định những sự kiện nào sẽ sớm xảy ra. Bói toán và ma thuật rất phổ biến ở Cận Đông cổ đại, đặc biệt là ở Lưỡng Hà và Ai Cập.” (Rooker)
b. Bạn không được cạo xung quanh hai bên đầu, cũng không được làm biến dạng các cạnh của bộ râu: Làm như vậy là bắt chước các phong tục ngoại giáo của thời đó. Ngày nay, đàn ông Israel chính thống được nhận biết bằng bộ râu không cắt tỉa và những lọn tóc dài, xoăn ở hai bên đầu.
i. “Những người ngoại đạo đã làm như vậy, hoặc để thờ ma quỷ hoặc thần tượng, mà những thanh niên thường hiến dâng mái tóc của họ, bị cắt khỏi đầu, như Homer, Plutarch và nhiều người khác viết; hoặc trong các đám tang hoặc tang lễ quá mức, như xuất hiện trong Ê-sai 15:2 Kìa, chúng lên nơi miếu các thần, đến Đi-bôn, trên các nơi cao mà khóc. Dân Mô-áp than vãn vì Nê-bô và Mê-đê-ba; mọi đầu đều sói, mọi râu đều cắt đến Giê-rê-mi 48:37 Đầu đều trọc hết, râu đều cắt hết; mọi tay đều bị dấu cắt, mọi lưng đều mang bao gai..” (Poole)
c. Cắt thịt người chết, hoặc xăm bất kỳ dấu vết nào trên người: Đây cũng là những tập tục ngoại giáo mà Chúa muốn Israel phải tránh xa. Việc cắt tóc, râu, cắt và xăm mình đều liên quan đến các nghi lễ tang lễ ngoại giáo.
i. Cắt thịt người chết: “Đề cập ở đây là về việc rạch sâu vào da khi thương tiếc cái chết của người thân. Việc này được thực hiện để cung cấp máu sống cho linh hồn của người chết thay vì thể hiện sự đau buồn.” (Peter-Contesse)
ii. “Hình xăm chỉ ra rằng người đó là nô lệ của một vị thần cụ thể.” (Rooker)
iii. “Các nhà văn thời xưa có rất nhiều câu chuyện về các dấu hiệu được tạo ra trên khuôn mặt, cánh tay, v.v., để tôn vinh các thần tượng khác nhau; và người viết có cảm hứng đã ám chỉ đến điều này.” (Clarke)
iv. Một phần của thông điệp này gửi đến chúng ta ngày nay là những gì nền văn hóa của chúng ta nghĩ và cách họ nhìn nhận mọi thứ là quan trọng. Nếu một số trang phục, đồ trang sức hoặc đồ trang trí cơ thể khiến chúng ta liên tưởng đến thế giới ngoại giáo, thì không nên làm như vậy. Đây là một ranh giới khó vạch ra vì các tiêu chuẩn của nền văn hóa luôn thay đổi. Một số ví dụ hiện đại về các tiêu chuẩn thay đổi là độ dài tóc và khuyên tai của nam giới.
v. Vào thời của Phao-lô, tại thành phố Cô-rinh-tô, chỉ có gái mại dâm mới đi lại mà không trùm đầu – vì vậy, phụ nữ Cơ Đốc tại Cô-rinh-tô đội khăn che mặt là đúng, mặc dù theo luật pháp, họ không bắt buộc phải làm như vậy (1 Cô-rinh-tô 11:5-6 ).
d. Đừng bán con gái mình, khiến nó trở thành gái điếm: Trong bối cảnh này, bán con gái mình có lẽ có nghĩa là đưa nó làm gái điếm nghi lễ tại một ngôi đền ngoại giáo. Tất nhiên, điều này bị cấm, mặc dù trong mắt của nền văn hóa ngoại giáo, đó là một việc làm tôn giáo.
i. “Trong một số tôn giáo lân cận, người ta nghĩ rằng họ đang sùng đạo khi bắt con gái mình tham gia vào việc thờ cúng sinh sản. Nhưng việc mại dâm tôn giáo như vậy không được người Israel chấp nhận.” (Peter-Contesse)
ii. “Đây là một phong tục rất phổ biến, và các nhà văn thời cổ đại có rất nhiều ví dụ về nó. Theo Justin, phụ nữ Cyprian đã đạt được phần mà chồng họ nhận được khi kết hôn bằng cách mại dâm công khai trước đó.” (Clarke)
e. Các phương tiện và linh bói toán (familiar spirits): Đây là cách mà những người ngoại đạo tìm cách liên lạc với người chết hoặc các linh hồn khác; đây là cánh cửa dẫn vào thế giới huyền bí và bị nghiêm cấm – những người tìm kiếm những thứ này sẽ bị ô uế – “bị làm bẩn” bởi chúng.
i. Từ chỉ linh bói toán (familiar spirits) bắt nguồn từ một gốc có nghĩa là “biết”; “có lẽ ám chỉ đến thông tin huyền bí mà người thực hành phép thuật chiêu hồn cho là có được”. (Harrison)
ii. “Cố gắng biết điều mà Chúa không nghĩ là thích hợp để tiết lộ, là một tội lỗi chống lại sự khôn ngoan, sự quan phòng và lòng tốt của Ngài. Trong lòng thương xót, từ bi lớn lao, Chúa đã giấu kiến thức về tương lai khỏi con người, và thay vào đó ban cho con người hy vọng – sự mong đợi về điều tốt đẹp trong tương lai.” (Clarke)
iii. “Ở một số xã hội Cận Đông, những người đồng cốt như vậy sẽ đào một cái hố nhỏ trên mặt đất để tượng trưng cho một ngôi mộ, sau đó đặt lễ vật vào đó để thu hút sự chú ý của người mà người đồng cốt muốn liên lạc.” (Harrison)
iv. “Không chỉ tất cả những người buôn bán thực sự với các linh bói toán (familiar spirits), hoặc mê tín dị đoan về ma thuật hoặc tử thần đều bị cấm ở đây, mà còn cả những người giả vờ có kiến thức về tương lai, thầy bói, nhà chiêm tinh, v.v.” (Clarke)
10. (32-37) Những luật lệ khác về lòng nhân từ và công lý.
32 Trước mặt người tóc bạc, ngươi hãy đứng dậy, kính người già cả, và kính sợ Đức Chúa Trời ngươi. Ta là Đức Giê-hô-va. 33 Khi kẻ khách nào kiều ngụ trong xứ các ngươi, thì chớ hà hiếp người. 34 Kẻ khách kiều ngụ giữa các ngươi sẽ kể như kẻ đã sanh đẻ giữa các ngươi; hãy thương yêu người như mình, vì các ngươi đã làm khách kiều ngụ trong xứ Ê-díp-tô: Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi. 35Các ngươi chớ phạm sự bất nghĩa trong việc xét đoán, hoặc sự đo, sự cân, hay là sự lường. 36 Các ngươi phải có cân thiệt, trái cân bằng đá đúng, một ê-pha thiệt, và một hin thiệt (Ê-pha là một lường chừng 20 litres; hin là một phần sáu của ê-pha)
: Ta là Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của các ngươi, Đấng đã dẫn các ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô. 37 Vậy, các ngươi hãy gìn giữ làm theo các luật pháp và các mạng lịnh ta: Ta là Đức Giê-hô-va.
a. Ngươi phải đứng dậy trước người tóc bạc và kính trọng sự hiện diện của một người già…. nếu một người lạ ở với ngươi trong xứ ngươi, ngươi không được ngược đãi họ: Đây là tất cả những lời giải thích về nguyên tắc ngươi phải yêu người lân cận như chính mình (Lê-vi Ký 19:18). Nếu chúng ta là một ông già, hay người lạ, hay người tiêu dùng, chúng ta sẽ muốn được đối xử công bằng và tử tế.
b. Ngươi không được bất công trong việc xét đoán, trong việc đo chiều dài, cân nặng hay thể tích: Đức Chúa Trời quan tâm đến việc chúng ta làm ăn lương thiện. Nền văn hóa xung quanh có thể bảo chúng ta rằng cách chúng ta kiếm tiền không quan trọng, nhưng Đức Chúa Trời bảo chúng ta phải sử dụng những phép đo lương thiện trong mọi việc kinh doanh của mình. Ý tưởng này được lặp lại trong các đoạn như Châm ngôn 11:1, 16:11 và 20:23.
c. Ta là CHÚA: 15 lần trong chương này, Chúa tuyên bố rằng Ngài là CHÚA – và là người có quyền bảo chúng ta phải làm gì. Đây là điều mà Chúa mong đợi dân Israel cổ đại tôn trọng và mong đợi những người theo Ngài thời hiện đại cũng tôn trọng.